واژه آشنای بیمارستان در اذهان افراد مختلف تصورات نسبتا مشابهی دارد. در یک تعبیر جامع کلی اگر بخواهیم بیمارستان رو به گونه ای تصویر کنیم که جامع افراد مانع اغیار باشد بیمارستان چرخه حیات آدمیان است؛ چرا؟ چون انسان ها در بیمارستانها نوعا پا به عرصه حیات میگذارند و در بیمارستان حیاتشان خاتمه پیدا میکند. پس بیمارستان را می توانیم این تعبیر را برای آن بگوییم که وسعتی دارد به فراخنای گستره حیات انسانی، و لذا وجه انسانی بیمارستان بر تارک اهمیت این نهاد اجتماعی میدرخشد پس بیمارستان چه بیمارستان دولتی چه بیمارستان خصوصی در نگاه اول به عنوان یک بنگاه اقتصادی قلمداد کردن خطای بسیار فاحشی است.
بیمارستان ها یک بنگاه اجتماعی هستند فلسفه وجودی آن ها اولا و با الذات یک نهاد اجتماعی است و ثانیا و با العرض ممکنه نگاه اقتصادی هم به آن ها بشود. نکته ای که در خصوص بیمارستان باید عرض بکنیم نقش حاکمیتی دولت ها بر اساس این ویژگی بارز بیمارستان ها که چرخه حیات آدمیان است در ساماندهی مراکز درمانی عموما و بیمارستان ها خصوصا تبیین می شود و لذا بیمارستان ها و اداره مراکز درمانی و بهداشتی جزء وظایف اولیه نهادهای حاکمیتی در سراسر گیتی است
لذا بیمارستان ها می توانند به عنوان مهمترین نهاد اجتماعی که در بحرانی ترین شرایط، عزیز ترین سرمایه انسان ها یعنی حیاتشان دستمایه چرخش آن هاست و بالاترین محصول هستی یعنی سلامتی را تولید کنندقلمداد شوند. که این سلامتی زیر بنای توسعه ی پایدار است. که مرهون انسان سالم است سرمایه اجتماعی در هر جامعه ای اعتماد متقابل مردم و حاکمیت و بلعکس است و این سرمایه اجتماعی می تواند دستخوش عملکرد مطلوب یا نا مطلوب مراکز درمانی قرار گیرد و لذا مراکز درمانی در عملکردشان می بینیم به لحاظ حاکمیتی از چه اهمیت ویژه ای برخوردارهستند. و لذا شما در جای جای دنیا مشاهده می کنید که شعار و دثار حاکمیت ها و احزاب در مبارزات انتخاباتی بعضا در حول محور درمان و ایجاد بستر مناسب برای تولید محصول سلامتی در واقع دور میزند.
بیمارستان ها یک ویژگی خاصی در نهادهای اجتماعی هستی دارند بنا به ادله و شواهد کافیه و تحقیقات گسترده ای که در سراسر دنیا توسط دانشگاه های معتبر حتی ناسا انجام شد. جزء پیچیده ترین سازمان های حیات بشریست چرا؟ چون از تنوعات مختلف در عرصه های گوناگون برخوردارند، در بعد نیروی انسانی از پایین ترین رده های اجتماعی در تیم تولید محصول سلامتی که ذی نقش است تا بالاترین رده های سواد در عرصه ملی و بین المللی برخوردارند.
در بعد ابزار و لوازم از ساده ترین اقلام مورد نیاز مراکز درمانی تا پچیده ترین تکنولوژی های پیشرفته و های تک جهانی در بیمارستان مورد نیاز است.
در زمینه مشتریان نیز از تنوع شگرفی بیمارستان ها برخوردار هستند چرا؟ چون از پایین ترین لایه های اجتماعی تا بالاترین مقام های کشوری در زمره مشتریان بیمارستانی قلمداد می شوند.
خصیصه کلی مشتری بیمارستانی نیز با تمام سازمان های هستی متفاوت است چون مشتری بیمارستانی علی رغم میل باطن خود تن به حضور در بیمارستان می دهد، علی رغم میل باطن خود در روابط خود با جهان بیرون برای مدتی گسست ایجاد می کند، باز مشتری بیمارستانی علی رغم میل باطن خود شیوه زندگی جاری حیات خود را برای مدتی وا می نهد و شیوه ای دیگر را تحمیل گونه می پذیرد که در خوراک و استراحت و سایر ابعاد زندگی روزمره او تاثیر شگرفی دارد و علی رغم میل باطن خود هزینه می پردازد و از نظر فکری بسیار مغشوش است؛ چرا؟ چون در زمان بستری بخصوص در جوامعی که میزان آگاهی عمومی نسبت به حوزه های مختلف بویژه در درمان پایین هست به بیمارستان به عنوان حلقه انقطاع از هستی نگاه می کنند و این مسئله خودش و خانواده او را تحت تاثیر قرار می دهد و لذا می بینیم تمام فاکتور های دافعه در مراکز درمانی حضور دارند و اینجاست که هنر و دانش مدیریت بیمارستان به گونه ای جلوه گر می شود که تمامی گزاره ها و مولفه هایی که مشتری بیمارستانی و به تعبیر دیگر بیماران با آن مواجه هستند و تمام گزاره های دافعه ای در یک جا جمع اند باید مدیر بیمارستان با علم و هنر خود ضمن دفع این دافعه ها رضایت مندی تلویحی و تصریحی را برا مشتریان خودش به ارمغان بیاورد.
و از آنجا که شرافت هر علم به موضوع آن است و با توجه به آنکه موضوع علم مدیریت بیمارستانی که متعلق به آن انسان است به عنوان اشرف مخلوقات و چون موضوع آن از شریفترین موضوعات هستی است و لذا علم اداره بیمارستان که با بیماران سر و کار دارد جزو شریف ترین علوم است؛ چرا؟ چون حیات روحی و روانی و تفکر انسانی که منشا اثرات کثیره و مهمه ای در عرصه حیات آدمیان است در امتداد حیات جسمی آدم ها معنا پیدا می کند یعنی اگر انسانی واجد جسم سالم نباشد تفکر روحی و تفکر خلاق و روان متعادل در او مستتر نخواهد بود لذا دولت ها در هر عصر و نسلی باید این دانش را در عمق و سطح غنا ببخشند و ویژگی خاصی برای آن قائل بشوند و بهای ویژه را برای امر مدیریت بیمارستانی هم به لحاظ عده و هم به لحاظ عده قائل شوند؛ ما از دو واژه سخن گفتیم واژه تصریحی و تلویحی، شاید نیاز باشد یک قدری این دو واژه را روی آن بحث کنیم .
سخن از واژه های تصریحی و تلویحی به میان آمد، لازم است این دو واژه را یک کم تنویرش کنیم بازش بکنیم که ببینیم این دو واژه در عرصه حیات آدمیان در بیمارستان با چه معانی ژرفی روبه روست. مشخصا هر بیماری با یک احساس دردی در هر یک از اندام های خودش وارد مرکز درمانی میشود معمولا نیاز تصریحی مقارن با هویدا شدن علائم بیماری توسط بیمار اظهار می شود که در جای خودش نیازمند انجام اقدامات تشخیصی بر مبنای بهره مندی از اقدامات آزمایشگاهی، خدمات پاراکلینیکی و سایر ابزار تشخیصی است که بر مبنای آن پروتوکل درمانی بیمار توسط پزشک معالج تنظیم می شود البته در این عرصه هم تفکر HPH (Health promotion hospital) در هزاره سوم به گونه ای رخ نمایانده که بیمارستان ها نه تنها هویت خودشان را در ارائه خدمات درمانی میبایست ببینند بلکه در جامعه تحت پوشش در عرصه سلامت در معنای خاص و عام خود باید ایفای نقش کنند و در عرصه پروتوکل درمانی و تکمیل و تدوین پروتوکل درمانی برای بیمار توسط پزشک معالج بر مبنای ارضای نیاز تصریحی بیمار، بایستی بیمار، همراهان بیمار و کارکنان در تنظیم این پروتوکل مطمح نظر تنظیم کننده پروتوکل که همانا پزشک معالج است قرار بگیرند.
اما نیاز تلویحی، با توجه به فاصله زیاد آگاهی گیرندگان خدمت از ارائه دهندگان خدمت نقش ارضای نیاز تلویحی بیمار که شامل موارد بسیار عدیده و گسترده ای است که بطور مثال به گونه ای در واقع به بعضی از اون ها اشارتا خواهیم پرداخت مثل برخورد های مناسب کادر درمانی، کادر پشتیبانی، رعایت مسائل ایمنی، بحث نظافت، بحث غذا و سایر نیاز هایی که در طول درمان نیستند ولی بسیار اثر گذار هستند در حصول رضایت نهایی بیمار ضریب قابل توجهی را به خودش اختصاص می دهد که ارضای نیاز نوعا در مراکز درمانی دولتی مغفول واقع می شود و در مراکز درمانی خصوصی نیز با عمق اندک به آن پرداخته می شود اصولا ما در حلقه مفقوده نظام بهداشت و درمان کشور، اعتقاد من این است که ما از دانش روز خیلی فاصله نداریم از تکنولوژی های روز هم خیلی فاصله نداریم حلقه مفقوده نظام بهداشت و درمان کشور، مهربانی است که بایست در یک نهضت فرهنگی در عرصه بهداشت و درمان به عنوان ارضای نیاز تلویحی بیماران و همراهان به آن پرداخته شود، پزشکی جامع نگر در همین راستا معنا پیدا می کند.
لذا با توجه به این مسائلی که عرض شد پرداختن به جد به حوزه مدیریت بیمارستانی در ابعاد آموزش و ارتقا مهارت عملی و برقراری یک آزمایشگاه مهارتی برای کسانی که سکان دار کشتی متلاطم و پیچیده بیمارستان هستند از اموری است که تصور آن موجب تصدیق است و این نیاز به شدت احساس می شود و ما در این سلسله گفتار ها برآنیم که با بهره مندی از تجارب چهل ساله خود با مدیران خدوم در عرصه بیمارستان ها و همچنین دانش آموختگان این رشته تجارب خود را به مشارکت بگذاریم تا هم به مصداق زکات العلم نشره عمل کنیم و هم در مسیر ارتقا کمی و کیفی دانش مدیریت بیمارستانی و مهارت مدیریت بیمارستانی که نتایج مثبت آن با المآل نصیب دردمندان می شود ایفای نقش کنیم.
چند تا سوال اساسی اینجا مطرح است و آن اینکه چقدر از مدیران بیمارستان های ما در زمینه های مختلفی که خدمتتان عرض می شود واجد مهارت فنی هستند:
۱- یکی از آن مسائل در زمینه انعقاد قرارداد است که هر روز در اداره بیمارستان ها مدیران بیمارستان ها با آن ها دست به گریبان هستند. که اگر در این خصوص واجد دانش و مهارت بالا بشوند خب safety بیمارستان ها را در ابعاد مختلف می توانند در واقع حفظ کنند و به عنوان کسی که تسلط در این امر دارند میتوانند در بیمارستان ها انواع و اقسام قراردادهای خرید، قراردادهای m ، نگهداری، پشتیبانی باهاش مواجه هستند احساس این قضیه در واقع به وضوح متعین است که نوعا مدیران بیمارستان ها در این زمینه از مهارت فنی برخوردار نیستند.
۲- مهارت تنظیم شرایط مناقصه در معاملات عمده و کلان، باز فقدان این مسئله در زمینه های بیمارستانی به شدت حس می شود.
۳- حصول اطلاع از مهارت های قسمت های مختلف بیمارستان تا جایی که مدیران بیمارستان بتوانند به یک تسلط فردی برسند از نقایصی است که همواره اداره مراکز بهداشتی و درمانی ما از آن رنج می برند.
۴- فن مذاکره یک از فنونی است که مدیران بیمارستان ها به جد باید به آن مسلط باشند.
۵- نحوه ارتباط با کانون های قدرت از مواردی است که متاسفانه در کمتر مدیریت بیمارستانی ما سراغ داریم که نحوه مدیریت و مواجه و ارتباط با کانون های قدرت را بتواند به عنوان یک چالش از آن عبور کند.
۶- راهبردهای ارتقاء سطح انگیزشی کارکنان از اموری است که مغفول مانده و هکذا اداره کنندگان فعلی، تاثیر آشتی کارکنان بهداشتی درمانی را با طبیعت و تاثیر مثبتش را بر کیفیت ارائه خدمات به مشتری از اموری است که در واقع جایگاهی در اداره و چرخش بیمارستان های ما ندارد.
۷- چگونگی مدیریت امور مالی و کنترل فرآیندهای خرید از جمله اموری است که نیاز به فرآیندهایی دارد که با صرف کمترین زمان مدیر بیمارستانی این توانمندی را پیدا کند که به دقیق ترین اطلاعات و در کمترین زمان ممکن بتواند به عنوان چراغی فرا روی اداره اقتصادی بیمارستان از آن استفاده کند و این مهارت جایش خالی است.
۸- مهارت دیگری که جای آن خالی است کنترل هزینه ها در ابعاد انسانی و لوازم از اموری است که مدیران بیمارستانی باید به آن بپردازند.
۹- آشنایی با سیستم نوشتار و نحوه فنی پاسخدهی به مکاتبات و تاثیر کلمات و بار حقوقی آن ها در مکاتبات از اموری است که ما جایگاه مهارتی آن را در میان مدیران بیمارستان ها خالی می بینیم یا لااقل عمق آن را کم می یابیم.
۱۰- جایگاه کتابچه های آماری، تدوین داشبورد های ویژه مدیران در نظام HIS و روند مقایسه ای فعالیتی قسمت های مختلف بیمارستانی که مدیر بتواند لحظه به لحظه این ها را مانیتور بکنه و پایش کند از اموری است که نوعا مغفول مانده است.
۱۱- تدوین کتابچه های فرآیندهای بیمارستانی و مداخله در آن ها با استفاده از ابزارهای جدید و تسلط مدیران به این ابزار ها باز از اموری است که نیازمند تجربه آموزی در عمل است.
۱۲- مقوله PM در تاسیسات و پیشگیری از هزینه های هنگفت و آشنایی به کارکرد دستگاه های مورد و گرمایشی از مقولاتی است که به شدت نیازمند مهارت آموزی است.
۱۳- مقولاتی همچون تغذیه، لندری روابط عمومی، ارتباط با مقامات محلی به عنوان تسهیل گر بستر حرکت بیمارستانی از اموری است که بایستی مدیران به آن مسلط بشوند.
۱۴- تعیین سرفصل های هزینه ای و درآمد مستقیم و غیر مستقیم برای تمامی بیش از حدود چهل قسمت یک بیمارستان جنرال می تواند ضمن اعمال نظارت هوشمندانه مبنای مناسبی برای پرداخت کارانه و سایر پرداختهایی که موجبات ارتقاء سطح انگیزشی کارکنان را فراهم می کند.
۱۵- برقراری جایزه کیفیت برای بخش های نمونه.
۱۶- چگونگی تیم سازی و ایجاد تیم های کاری موفق، همه از اموری است که مدیران بیمارستان ها باید به آن مسلط باشند.
۱۷- نحوه ارائه مطالب، اداره جلسات، ایجاد اتاق فکر، در نظام علمی اداره امور بیمارستان ها امروز ما آن را کم رنگ میابیم.
۱۸- مقوله Staffing و کارگزینی و به گزینی بسیار مهم است، که در این خصوص آشنایی به فنون مصاحبه، تدوین انواع میثاق نامه های پزشکی و پرسنلی و تدوین خطوط قرمز و آگاهی دادن به کارکنان می تواند ما را به یک محیط یک دل و یک دست برساند.
۱۹- با توجه به اینکه بیمارستان در روز و عصر و شب و ایام تعطیل و بیست بیست (بیست اسفند تا بیست فروردین) چهره های متفاوتی دارد، مدیر بیمارستان بایستی برای اداره این ایام مختلف بیمارستان که در هر بعدی از ابعاد چهره ای از بیمارستان بروز می کند و بیشتر نا رضایتی ها در این ایام اتفاق می افتد باید تسلط این مبنا را پیدا کند که بتواند برای آن برنامه ریزی کند چرا که صعود مشکل است و سقوط یک لحظه است .
۲۰- مبحث مدیریت انرژی که چگونه می شود سیستم انرژی بیمارستان رو ممیزی کرد، چگونه می شود در منابع گازی صرفه جویی کرد، چگونگی استفاده از انرژی خروجی از دودکش های بیمارستانی به عنوان یک انرژی موثر در راستای کاهش هزینه های انرژی بیمارستان می توان استفاده کرد از اموری است که با توجه به کمبود منابع مدیران بیمارستان باید به آن تسلط پیدا کنند.
۲۱- و بلاخره چگونگی صرفه جویی در انرژی برق و کاهش بار ری اکتیو و چگونگی صرفه جویی در منابع آبی؛
با توجه به رویکرد جدیدی که بیمارستان ها دارند پیدا می کنند از منظر دستگاه های نظارتی و اعتبار بخشی با توجه به تجربیات مثبت جهانی که بلاخره یک رودخانه ای است که ما نا گزیر به این هستیم که در این رودخانه شنا کنیم، مقولاتی مانند بهبود کیفیت مقولاتی مانند اعتبار بخشی، راه کارهای دسترسی به نتایج مطلوب از منظر اعتبار بخشی، می دانیم که دغدغه جاری مدیران بیمارستان ها است که باید به آن پرداخته شود.
ما در این سلسله مباحث سعی می کنیم که مدیران بیمارستان ها را به این عمق دانش و مهارت برای این که بتوانند از این چالش ها به راحتی عبور کنند بپردازیم و امیدواریم به قدر بضاعت خودمان بتوانیم در این عرصه منشا اثرات کثیره و مهمه ای از مجرای تعامل و هم اندیشی و فید بک هایی که دوستان مدیر به ما خواهند داد گردیم.
بسیار عالی بود
از دفعه سوم به بعد که گوش می کنی تازه قضیه دستت میاد
بسیار ممنون از همتی که برای ساخت این فایل ها گذاشتین
سپاس از استاد عزیز انشاالله همیشه در پناه خدا سلامت باشین