مدیریت کیفیت مفهوم گسترده ای است که ابعاد مختلفی را شامل می شود. یکی از ابعاد کلیدی مدیریت کیفیت، مدیریت مصرف منابع (Utilization Management) است که هدف آن افزایش کارایی خدمات سلامت است (همان طور که می دانیم کارایی در کنار ایمنی و اثربخشی از جمله ابعاد کلیدی کیفیت خدمات سلامت است).
در اوایل دهه ۱۸۹۰ میلادی انجمن بیمارستان های آمریکا مفهوم مدیریت مصرف منابع را چنین تعریف کرد:
برنامه ریزی، سازماندهی، هدایت و کنترل محصولات و خدمات سلامت به شیوه ای هزینه اثربخش که هم کیفیت خدمت رسانی به بیماران حفظ شود و هم اهداف سازمانی حاصل شود.
به عبارت دیگر ارائه دهندگان (بیمارستان ها) و خریداران خدمات (بیمه ها) از مدیریت مصرف منابع به منظور حذف استفاده بیش از نیاز یا کمتر از نیاز خدمات سلامت استفاده می کنند. اساسا هدف مدیریت مصرف منابع اطمینان یافتن از دریافت خدمات مورد نیاز بیماران با حداقل هزینه است.
اهمیت استفاده مناسب از خدمات سلامت در گزارش سال ۲۰۰۱ انستیتو پزشکی آمریکا با نام گذر از دره کیفیت مورد تاکید قرار گرفت. ارائه موثر خدمات سلامت بر اساس علم روز به همه بیمارانی که نیاز دارند نه به کسانی که احتمالا نیازی ندارند به عنوان یکی از شش بعد کیفیت در این گزارش مورد اشاره قرار گرفته است. تغییرات در میزان استفاده از منابع که بیشتر در قالب استفاده بیش از نیاز (Overuse) خود را نشان می داد حاکی از اتلاف منابع در خدمات سلامت بود که در مطالعات بسیاری اثبات شد در نتیجه سازوکارهای مدیریت مصرف منابع توسط سیاست گذاران تقویت شدند.
راهنماهای بالینی به استانداردسازی تصمیم گیری های پزشکی و مصرف استاندارد شده منابع کمک زیادی کرده اند در نتیجه خریداران (بیمه ها) خدمات سلامت تاکید زیادی بر استفاده از راهنماهای بالینی دارند. البته وجود راهنماهای بالینی الزاما منجر به مدیریت بهینه منابع نمی شود چرا که تصمیمات پزشکان تحت تاثیر علل دیگری نیز قرار می گیرد.
فرایند مدیریت مصرف منابه شامل سه مرحله است که عبارتند از: اندازه گیری، ارزیابی و بهبود
اندازه گیری و ارزیابی در فرایند مدیریت مصرف منابع میزان متناسب بودن خدمات سلامت را مورد بررسی قرار می دهد که دو هدف را دنبال می کند:
۱٫ اطمینان از این که خدمات از لحاظ پزشکی مورد نیاز و متناسب هستند
۲٫ تلاش برای افزایش هزینه اثربخشی (ارائه خدمات اثربخش با هزینه کمتر) خدمات
این ارزیابی می تواند پیش از ارائه خدمات به بیماران، هنگام ارائه خدمات و پس از آن انجام شود و نتایج آن مورد استفاده قرار گیرد.
در مرحله بهبود از فرایند مدیریت مصرف منابع تلاش می شود تا با استفاده از اطلاعات حاصل از بررسی فرایند، هزینه های مربوط به ارائه آن ها کاهش باید البته همه برنامه های بهبود با هدف کاهش هزینه ها (Cost Reduction) انجام نمی شوند. از اهداف دیگر بهبود، جلوگیری از مصرف کمتر از نیاز (Underuse) منابع است چون این حالت در نگاه کلان مصرف منابع را بالاتر می برد مثلا بیماری را تصور کنید که زودتر از موعد از بیمارستان ترخیص می شود و یک روز بعد دوباره به دلیل شدت گرفتن بیماری بستری می شود که این شرایط موجب اتلاف منابع خواهد شد. در این موارد وجود برنامه ترخیص از بیمارستان کمک زیادی خواهد کرد.
میزان اتلاف منابع در بخش سلامت بسیار زیاد است و استفاده از سازوکارهای مدیریت مصرف منابع کمک زیادی به افزایش کارایی خدمات می کند و مصرف منابع محدود بخش سلامت را منطقی تر می سازد.
دیدگاهتان را بنویسید